چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ حتما تاکنون در زندگی برایتان پیش آمده است که بخواهید به آدرس جدیدی بروید که قبلا هرگز به آن جا نرفته اید. تصور کنید آدرس درستی به شما ندهند و تنها نام خیابان اصلی را به شما بگویند. چه اتفاقی می افتد؟ شاید چند روز طول بکشد تا پرسان پرسان به آدرس مورد نظرتان دست پیدا کنید و تازه وقتی می رسید ممکن است دیگر دیر شده باشد. شاید هم از اصلا از پیدا کردن آن آدرس منصرف شوید. این در حالی است که اگر از اول نقشه راه برایتان مشخص بود و می دانستید آدرس دقیق کجاست دیگر این همه وقت تلف کردن و اعصاب خورد کردن نداشت، خیلی راحت یکی دو ساعته به محل مورد نظرتان می رسیدید. این فقط یک مثال ساده از یک آدرس بود. حالا کمی بزرگ تر فکر کنید.

فرض کنید می خواهید یک کسب و کار و اصطلاحا بیزینس راه بیندازید. درست است که شروع کردن همیشه اولین قدم برای موفقیت و رسیدن به اهداف بزرگ است؛ اما اگر هیچ نقشه ای برای روند کارتان نداشته باشید و همین طوری شروع کنید، طولی نخواهد کشید که مانند همان آدرس سردرگم می شوید و روزها و ماه ها می گذرد و نمی دانید چه طور از پس چالش هایی که با آن ها روبرو شده اید باید برآیید. تازه در این میان ممکن است کلی از سرمایه خود را از دست بدهید یا آن قدر کلافه و خسته شوید که بیزینستان را متوقف کرده و بی خیال رویاهایتان شوید؛ اما ما پیشنهاد بهتری برای شما داریم. تنها چند روز زمان لازم است که شما یک نقشه راه مناسب یا بیزینس پلن خودتان را طراحی کنید و بعد از آن با خیال راحت تر کارتان را شروع کنید. نگران نباشید، در این مقاله به شما خواهیم گفت که چطور این کار را انجام دهید؟

بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ قبل از این که شروع به نوشتن بیزینس پلن کنیم باید بدانیم اصلا بیزینس پلن چیست. شما نمی توانید وقتی موضوع انشا را نمی دانید، انشای خوبی بنویسید؛ بنا بر این در مورد نقشه راه هم باید اول آن را بشناسید تا بتوانید طبق برنامه خودتان بهترین بیزینس پلن را نوشته و اجرا کنید. به طور کلی طرح تجاری یا بیزینس پلن مانند گزارشی است که نشان می دهد کسب و کار شما دقیقا چیست، چه کاری قرار است انجام شود، اهداف شما از انجام این کار چیست و چگونه قرار است این طرح به موفقیت برسد؟ این سند شما را از رفتن به بیراهه و تلف کردن وقت و پولتان حفظ می کند تا انرژی تان در جای درستی به کار ببرید. می توان گفت بیزینس پلن حکم نقشه گنج را دارد که باید هم مراقبش باشید و هم به طور دقیق به آن عمل کنید. اگر نقشه درست نوشته شده باشد، شما صد در صد به گنجتان خواهید رسید.

اهمیت بیزینس پلن برای هر کسب و کار

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ با این که در قسمت های قبلی به صورت پراکنده به اهمیت بیزینس پلن اشاره کردیم؛ اما آن قدر مهم است که ترجیح دادیم باز هم به صورت خاص یک پاراگراف را به آن اختصاص دهیم. فرض کنید یک زمین بارور 10 هزار متری دارید که در حال حاضر هیچ درختی در آن کاشته نشده است و شما می خواهید از آن انارهای عالی برداشت کنید. خب چه کار می کنید؟ اگر همین طوری نگاه کنید که درختی خود به خود برای شما سبز نمی شود. پس باید برنامه ای داشته باشید.

به علاوه هر درختی به شما میوه خوب نمی دهد و باید کارهایی را بعد از کاشت نهال ها انجام دهید تا بعد از 3 سال بتوانید انارهای خوبی را برداشت کنید. البته باغداری خودش یک بیزینس سنتی است و ما برای درک بهتر شما از اهمیت بیزینس پلن این مثال را زدیم؛ اما کسب و کار دیگر را هم که نگاه کنید باید برای رسیدن به موفقیت در آن برنامه ای داشته باشیم. این کار باعث می شود تجارت شما محکم و حساب شده باشد و آمادگی لازم برای چالش های پیش رو را داشته باشید. اگر بخواهیم به صورت مختصر مزایای بیزینس پلن را برایتان بگوییم، عبارت اند از:

• اول از همه متوجه می شوید که اصلا الان با توجه به موارد مختلف مثل نیاز بازار و غیره شروع این کسب و کار عمل درستی است یا خیر؟
• شما متوجه خواهید شد که اصلا ایده شما توجیه اقتصادی و سوددهی مناسبی دارد که برایش سرمایه گذاری کنید یا سرمایه اولیه خودش را هم بر نمی گرداند؟
• بعد از این که بیزینس پلن شما به عنوان یک طرح کامل کسب و کار از ایده شما نوشته شد، می توانید از طریق همین نوشته سرمایه داران را برای جذب سرمایه توجیه کنید و موافقتشان را بگیرید.
• می توانید برای توسعه کسب و کارتان و سوددهی بیشتر تصمیم های درست تری بگیرید.
• اهداف کوتاه مدت و بلند مدت شما مشخص می شود و متوجه می شوید که باید صبور باشید و زود دلسرد نشوید.

بیزینس پلن برای چه کسانی واجب است؟

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ ما پیشنهاد می کنیم که هر نوع کسب و کاری که راه اندازی می کنید چه کوچک باشد و چه بزرگ، بیزینس پلن را برایش تهیه کنید تا شما را به سمت جلو سوق دهد؛ اما در صورتی که نمی خواهید کسب و کارتان را گسترش دهید و یک کسب و کار کوچک دارید که برنامه آن مشخص است دیگر نیاز چندانی به بیزینس پلن نخواهید داشت؛ مثلا فرض کنید با یک شرکت کار می کنید و ماهیانه حسابداری چند مغازه را انجام داده و همین درآمد برایتان کافی است؛ بنا بر این نیاز به بیزینس پلن ندارید؛ اما اگر می خواهید به جایی برسید که دیگر خودتان کار نکنید، نیرو بگیرید و بتوانید در کنار اشتغال زایی برای جوانان درآمد خودتان را نیز زیاد کنید، حتما به یک نقشه راه نیاز خواهید داشت.

آیا بیزینس پلن باید تعداد صفحات مشخصی داشته باشد؟

ببینید خیالتان را راحت کنیم! بیزینس پلن مقاله دانشگاهی نیست که هر چه بیشتر بنویسید، نمره بیشتری به شما بدهند! خیر. باید یک برنامه کامل و واضح با جزئیات باشد اما حجم آن اصلا مهم نیست و برای کسب و کارهای مختلف می تواند کاملا متفاوت باشد. آن چه مسلم است این است که هر چه کسب و کار شما بزرگ تر باشد، نقشه بزرگ تری هم برای رسیدن به هدف نیاز دارد.

چگونه بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ اول این که به شما بگوییم هیچ کس بهتر از شما نمی تواند برنامه راهتان را مشخص کند؛ اما در این بین بد نیست اگر در کسب و کاری که می خواهید راه اندازی کنید، افراد موفقی را می شناسید به عنوان الگوی خود قرار داده و از تجربیاتشان در نوشتن برنامه خود استفاده کنید.

این کار باعث می شود زودتر به هدفتان برسید. از طرفی باید ابتدا بخش های مختلف مورد نیاز یک بیزینس پلن را به عنوان چهار چوب اصلی بشناسید تا بتوانید مانند یک پازل زیبا هر بخشی را تکمیل کنید. به علاوه اگر قرار است طرح خودتان را به شرکت ها و افراد مختلف برای جذب سرمایه نشان دهید وجود این بخش اهمیت بیشتری پیدا می کنند و آن ها متوجه می شوند که کار شما حساب و کتاب دارد.

بخش های هر بیزینس پلن عبارت اند از:

• عنوان تجارت و طرح روی جلد
• فهرست مطالب
• معرفی هیئت مدیره کار به عنوان اعضای اصلی
• چکیده طرح که بسیار مهم است و فرد را راغب می کند تا ادامه طرح را نیز بخواند.
• شرح کامل کسب و کار با جزئیات
• چالش های احتمالی که ممکن است در هر بازه زمانی از روند کار ایجاد شود.
• ارائه راه حل های مناسب و کاربردی برای حل مشکلات
• توجیه اقتصادی طرح و برگشت سرمایه
• مشخص کردن اهداف کسب و کار به صورت کوتاه مدت و بلند مدت
• تحقیقات مورد نیاز میدانی و مشخص کردن کامل بازار هدف و بررسی فعالیت رقبا
• مشخص کردن محصول یا خدمات مورد نظر که قرار است از طریق کسب و کار شما ارائه شود.
• روش های بازاریابی و توسعه فروش
• نیروهای انسانی مورد نیاز به عنوان منابع انسانی

هزینه های مالی پروژه

در مورد این که چه کاری انجام دهید تا هم خودتان و نیروهایتان به خوبی بتوانید از آن استفاده کنید و هم در صورت ارائه برای شرکت ها و سرمایه گذاران بتوانید به راحتی آن ها را توجیه کنید، به شما پیشنهاد می کنیم کمی سلیقه به خرج دهید. معمولا طرح های تصویری بهتر نمایش داده می شوند؛ زیرا همه ما مفاهیم را با تصویر و فیلم بهتر درک می کنیم و بیشتر حوصله بررسی آن را داریم تا این که یک مقاله بلند و متنی باشد؛ بنا بر این بد نیست از نرم افزارهای پاور پوینت، فتوشاپ، تدوین و ادیت فیلم نیز برای طرحتان استفاده کنید.

تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل چیست؟

شاید نام بیزینس مدل هم به گوشتان خورده باشد؛ اما بیزینس پلن با بیزینس مدل متفاوت است. بیزینس پلن در واقع یک برنامه بلند مدت است که به شما می گوید دقیقا در طول چند سال برای رسیدن به موفقیت باید چه کارهایی انجام دهید؛ اما بیزینس مدل برنامه روزانه برای انجام کارهای شماست که البته ضروری بوده و باید روی تابلوی دفتر یا اتاقتان زده شود و هر روز طبق آن عمل کنید تا به اهداف کوتاه مدت ماهیانه و سالانه خود راحت تر دست پیدا کنید.

طرز تهیه یک بیزینس پلن خوشمزه و عالی

خب فکر می کنم تمام نکاتی که قبل از نوشتن بیزینس پلن باید می دانستید را برایتان توضیح دهم. پس اگر ایده کسب و کارتان را مشخص کرده اید دیگر وقت را تلف نکنید و همین الان پشت میز کارتان بنشینید تا به شما بگویم چه کاری باید انجام دهید. چند کاغذ A4 و یک خودکار روان و عالی آماده کنید تا کار را با هم شروع کنیم. ببینید برای این که کار را راحت تر و با انگیزه بیشتری انجام دهید ما از کل به جز پیش می رویم. دقیقا مانند ساختن یک ساختمان چند طبقه که اول پی ریزی و سفت کاری آن انجام می شود و بعد به سراغ گچ بری و زیباسازی آن می رویم.

مراحل نوشتن یک بیزینس پلن خوب عبارت اند از:

معرفی کسب و کار با جزئیات کامل:

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ در ابتدا باید کسب وکارتان را به صورت کامل مانند کسی که قرار است اعتراف کند بنویسید. طوری که هر کسی که این معرفی نامه را بخواند، حتی اگر سطح سواد پایینی هم داشته باشد به راحتی برنامه شما را بفهمد. یادتان باشد همه سرمایه گذاران آن طور که شما به طرحتان نگاه می کنید و متوجه می شوید، نگاه نمی کنند؛ بنا بر این باید طوری بنویسید که برای همه قابل درک باشد. به علاوه نباید کلی گویی کنید و سعی کرده تا می توانید تمامی جزئیات کار را ریز به ریز توضیح دهید. وقتی این کار را انجام می دهید هم خودتان به درک دقیق تری از این تجارت می رسید و هم به راحتی بخش بعدی بیزینس پلن که مشخص کردن اهداف بلند مدت و کوتاه مدت است نوشته می شود.

نوشتن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت

بعد از این که معرفی طرحتان تمام شد باید اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خودتان را مشخص کنید. یادتان می آید که چه چیزی باعث شد شما به این ایده فکر کنید و بخواهید آن را اجرایی نمایید؟ همان فکر می تواند مهمترین هدف شما از انجام این پروژه و طرح تجاری باشد. شما باید دقیقا فکر کنید که دوست دارید با انجام این کار به چه چیزی برسید؟ آیا هدفتان تنها کسب درآمد است؟ یا می خواهید با این کار به پیشرفت کشور و اشتغال زایی برای جوانان نیز کمک کنید.

هدف های کوتاه مدت جزئی از هدف های بلند مدت هستند، اما حتما باید مشخص شوند؛ زیرا رسیدن به هدف های کوتاه مدت به شما و نیروهایتان انگیزه می دهد که با تمام سختی ها جنگیده و به سمت جلو حرکت کنید و راحت تر به اهداف بلند مدتتان برسید. اهداف کوتاه مدت می تواند شامل درآمد ماهیانه و سالیانه، نحوه توسعه شرکت یا کسب و کار در کوتاه مدت، تعداد نیروهای انسانی، برنامه های رفاهی برای نیروها، نحوه افزایش فروش ماهیانه و مواردی از این دست باشد.

نوشتن مراحل انجام طرح کسب و کار

حالا که طرحتان را با جزئیات مشخص کردید و اهدافتان را نوشتید یک بار کامل و با دقت آن را بخوانید. شما باید در این مرحله بنویسید که برای انجام این طرح و رسیدن به اهدافتان چه کارهایی را باید در کوتاه مدت و بلند مدت انجام دهید و چه انتظاراتی باید از نیروهای انسانی خود داشته باشید؛ مثلا اگر قرار است کارخانه ای احداث شود، باید در این قسمت کاملا مراحلش را بنویسید که با چه شرکتی باید برای احداث آن صحبت کنید، چقدر طول می کشد، چه استانداردها و مصالحی نیاز دارد و …! یا اگر قرار است شرکتی راه اندازی کنید باید مثلا مشخص کنید به چه نوع دفتری با چه متراژ و تعداد اتاق های کار نیاز دارید؟ بهتر است در کدام قسمت شهر باشد؟ و موارد دیگر از این دست که برای راه اندازی و شروع کار نیاز دارید را به طور کامل بنویسید. همچنین مشخص کنید در ادامه راه چه کارهایی را باید انجام دهید و به چه تجهیزاتی نیاز خواهید داشت. هر چه نوشته های شما کامل تر باشد شروع و ادامه مسیر پروژه راحت تر است. شما باید در این توضیحات مشخص کنید که کسب و کار شما قرار است چه مشکلی را حل کند و چگونه این کار را انجام خواهد داد؟

برآورد هزینه

به جرأت می توان گفت مهم ترین بخش هر بیزینس پلنی برآورد صحیح هزینه هاست. اگر شما هزینه ها را به درستی و با دقت در نظر بگیرید در طول کار با کمبود بودجه و مشکلات مالی که مهمترین موانع انجام کار هستند مواجه نخواهید شد. جالب است بدانید که در بسیاری از پروژه ها علت اصلی متوقف شدن یک کسب و کار مشکلات مالی بوده است که در نتیجه نداشتن برنامه و عدم مدیریت صحیح اتفاق می افتد. پیشنهاد می کنیم برای مشخص کردن دقیق تر هزینه ها یک جدول طراحی کنید و تمامی هزینه ها از آب و چای شرکت گرفته تا مواد اولیه و تجهیزات مورد نیازتان را در آن نوشته و هزینه های احتمالی را بر اساس تورم سالیانه و تاریخ شروع کار خودتان بنویسید.

با این که بسیاری از قیمت ها نوسان دارند و چیزی که شما در این جدول یادداشت می کنید صد در صد نیست اما باز هم می تواند چشم انداز خوبی به شما بدهد. به هر حال شما باید بدانید برای شروع کسب و کارتان به چه مقدار سرمایه نیاز دارید تا خودتان آن را تهیه کنید یا از طریق سرمایه گذاران جذبش نمایید. شما نمی توانید به یک سرمایه گذار مثلا بگویید می خواهم یک کارخانه تولید کیک و کلوچه راه اندازی کنم و به سرمایه احتیاج دارم اما نمی دانم چقدر سرمایه می خواهم؟ خب پیامی که با این گفته به طرف مقابل انتقال پیدا می کند این است که من خودم هم نمی دانم می خواهم چه کار کنم اما می خواهم از پول شما برای کارم استفاده کنم! مسلم است که هیچ کس از این طریق توجیه نشده و پول بی زبانش را در اختیار شما قرار نمی دهد. پس برآورد هزینه نقش اساسی در اجرایی شدن یک کسب و کار را دارد.

معرفی شرکا

این بخش را می توانید همان ابتدا هم انجام دهید و اگر شریک هایی دارید که در ایده پردازی کار نیز به شما کمک کرده اند پیشنهاد می کنیم جلسه ای ترتیب دهید و بیزینس پلن کار را با هم بنویسید. در بخشی از آن نیز تمامی اطلاعات شخصی، سوابق تحصیلی و کاری، تجربه ها، اهداف، نظرات و … شرکا را بنویسید. این کار هم باعث می شود شما بهتر تمام جوانب کار را در نظر بگیرید و چیزی از قلم نیفتد و هم باعث می شود شرکای شما متوجه شوند چقدر نظرشان برای شما اهمیت دارد و از همه نظر به شما کمک خواهند کرد.

البته این را هم بگوییم که بی گدار به آب نزنید و به هر فردی که از راه می رسد به عنوان شریک اعتماد نکنید. درست است که باید بنا را بر اعتماد گذاشت تا کارها بهتر پیش بروند، اما اعتماد بدون تحقیق و سرسری گرفتن انتخاب شریک هم ریسک بالایی دارد و چه سرمایه هایی که به خاطر انتخاب شریک اشتباه بر باد رفته است!

تحقیقات میدانی و بازاری

این قسمت کمی زمان بر است و تنها با فکر کردن و نظر پرسیدن تکمیل نمی شود. شما باید یک کار تحقیقی کامل انجام دهید. در این قسمت نیز می توانید برای سریع تر انجام شدن کار و گرفتن نتیجه بهتر از شرکای خود کمک بگیرید. باید کاملا مشخص کنید که بازار هدف شما چه مکان ها و چه افرادی هستند؟ قرار است برای چه کسانی محصول تولید کنید یا خدمات خاصی را ارائه دهید. قرار است شما در این کسب و کار به سود خوبی برسید و در مدت زمان مشخصی با این سود، سرمایه اولیه را برگردانید. بنابراین باید همه برنامه های شما حول محور بازار هدف باشد تا سودتان بیشتر شود. مثلا در مورد تبلیغات اگر بخواهیم مثالی بزنیم؛ زمانی که شما قرار است یک آموزشگاه برای دانش آموزان پشت کنکوری بزنید نوع تبلیغاتتان کاملا با زمانی که قرار است یک کارخانه اسباب بازی بزنید متفاوت است. آن جا بازار هدف دانش آموزان 17 سال به بالا هستند و در مورد بعدی بازار هدف شما کودکان زیر 10 سال خواهند بود که دنیای متفاوت دارند. بررسی دقیق بازار هدف خودش به شما مسیری را نشان می دهد تا در زمان کمتر به نتایج مطلوب تری دست پیدا کنید.

تحقیق در مورد رقبا و اطلاعات آن ها

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ شما باید مشخص کنید که در حوزه کسب و کارتان چه کسانی و با چه قدرتی رقیبان شما هستند؟ مثلا باید مشخص شود که رقیبان شما سرسخت و قوی هستند یا سیاهی لشکرند و می توان به راحتی از آن ها عبور کرد؟ مثلا اگر بخواهید در حوزه کیک و کلوچه در ایران وارد شوید، رقیبان سرسختی مانند نادری و مینو را دارید که واقعا رقابت کردن با آن ها سخت است. البته غیر ممکن نیست! اما اگر بخواهید در حوزه اسباب بازی وارد شوید هنوز برند خاصی در ایران قدرت آن چنانی که همه جا شناخته شده باشد پیدا نشده و شما می توانید اولین برند بزرگ اسباب بازی در ایران باشید.

شرایط بازار را بررسی کنید!

چطور به راحتی بیزینس پلن خودمان را بنویسیم؟ شما باید بازار کارتان را از نظر عرضه و تقاضا به طور دقیق بررسی کنید؛ مثلا کالاهایی که بیش از حد نیاز بازار تولید می شوند، اگر تفاوت خاصی در آن ها نباشد و از سایر رقبا متمایز نباشند به سختی به فروش می رسند. بهتر است کسب و کاری را انتخاب کنید که واقعا بازارهای ایران به آن نیاز دارند و دچار کمبود هستند. همچنین باید تکنولوژی های جدید که شما را در بازار کار کنونی موفق می کنند نیز کاملا بررسی و شناسایی کنید.

مشخص کردن منابع انسانی

شما باید مشخص کنید که برای انجام کسب و کارتان به چه تعداد نیرو و با چه تخصص هایی نیاز دارید. همچنین محدودیت سنی، میزان سابقه مورد نیاز، جنسیت، میزان ساعت کار و موارد دیگر برای گرفتن تعداد نیروی کار باید کاملا مشخص شود.

نوشتن فهرست مطالب

بعد از این که تمام قسمت های گفته شده را با دقت تکمیل کردید، باید نوشته های خودتان را تایپ کنید. البته می توانید از همان ابتدا این کار را با کامپیوتر انجام دهید که راحت تر باشید. سپس عنوان های خودتان را به صورت یک فهرست درآورید و جلوی آن مشخص کنید هر عنوان از چه صفحه ای شروع شده و تا چه صفحه ای ادامه پیدا می کند.

طرح روی جلد

بعد از این که کارتان تمام شد، باید یک عنوان جذاب و پر معنا برای کسب و کارتان روی جلد بنویسید و طرحی مناسب را برای روی جلد انتخاب کنید. اگر از نظر مالی مشکلی نداشته باشید و این کار را به یک گرافیست باتجربه بسپارید، در صورت ارائه طرح به سرمایه گذاران و شرکت ها نتایج بهتری خواهید گرفت.

جمع بندی

همان طور که ملاحظه کردید بیزینس پلن شاید از نظر برخی افراد کار بیهوده و وقت تلف کردن باشد، اما بدون آن هرگز به موفقیتی که در ذهنتان است نخواهید رسید و طولی نمی کشد که سردرگم می شوید. احتمال اینکه کلا از برنامه تان منصرف شوید نیز زیاد است؛ اما اگر نقشه راه خودتان را مشخص کنید می دانید که چقدر قرار است طول بکشد و چه طور به موفقیت خواهید رسید.